Borelioza w ciąży

Pierwsze podejrzenia, że ukłucie przez kleszcza może skutkować występowaniem niektórych znanych dzisiaj objawów, pojawiły się na początku XX wieku. Na spotkaniu Szwedzkiego Towarzystwa Dermatologii w 1909 roku Arvid Afzelius przedstawił wyniki swoich badań nad rumieniem wędrującym i zasugerował, że może mieć on związek z ugryzieniami kleszcza. Była to pierwsza oficjalna praca wyjaśniająca etiologię choroby, znanej dziś jako borelioza. Charles Garin i Antoine Bujadoux w 1922 roku, niezależnie od siebie, opisali przypadki neuroboreliozy, a powiązanie ukąszeń kleszczy z objawami neurologicznymi udowodnił niemiecki neurolog Alfred Bannwarth w latach 40. W 1975 roku borelioza została rozpoznana w okolicy miasta Lyme, w stanie Connecticut (Stany Zjednoczone). Od nazwy tej miejscowości wzięła się nazwa – choroba z Lyme. Kolejne serie badań doprowadziły naukowców do odkrycia drobnoustroju odpowiedzialnego za rozwój choroby z Lyme w organizmie ludzkim. Dokonał tego doktor Willy Burgdorfer. W 1982 roku wyizolował z kleszcza krętki, które później na jego cześć nazwano Borrelia burgdorferi, ponieważ to on udowodnił związek między ukłuciem przez kleszcza a występowaniem choroby. Nazwa gatunkowa bakterii Borrelia pochodzi z kolei od nazwiska strasburskiego bakteriologa Amédée Borrela, który odkrył ją w 1905 roku.

Od czasu odkrycia krętka Borrelia borelioza stała się czymś więcej niż tylko chorobą. Stała się przedmiotem dyskusji zarówno lekarzy, jak i pacjentów. Środki masowego przekazu, zwłaszcza internet, przepełnione są wieloma, nie zawsze prawdziwymi informacjami na temat tej choroby. Jedno z częściej zadawanych pytań dotyczy wpływu boreliozy na ciążę. Ciąża wiąże się ze szczęściem i radością oczekiwania na dziecko, ale również z wieloma obawami i zagrożeniami. Wiele z nich dotyczy wpływu chorób na rozwijający się płód.

Co jeśli ciężarna kobieta zachoruje na boreliozę?

Literatura przytacza przypadki, w których ciężarne kobiety dotknięte chorobą z Lyme urodziły dzieci z poważnymi wadami rozwojowymi. Wypadki te były jednak epizodyczne i do tej pory nie udowodniono ich bezpośredniego związku z boreliozą. Opisywane są również przypadki porodów przedwczesnych, których także nie udało się bezpośrednio przypisać boreliozie.

Z dostępnych w literaturze naukowej informacji wynika, że:

• wrodzona borelioza raczej nie istnieje (w przeciwieństwie do wrodzonego syfilisu) [1].
• Cały szereg badań klinicznych, serologicznych i epidemiologicznych w większości jednogłośnie wykazuje brak związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy zakażeniem burgdorferi a negatywnym wpływem na ciążę [2, 3].
• Niezależnie od tego, czy matka miała kontakt z B. burgdorferi przed lub w trakcie ciąży, czy też nie, nie wydaje się to mieć żadnego wpływu na takie sytuacje, jak: śmierć płodu, wcześniactwo lub ryzyko wrodzonych malformacji [4].
• Leczenie kobiet w ciąży chorujących na boreliozę nie różni się od leczenia pozostałych pacjentów z takim wyjątkiem, że nie wolno pod żadnym względem podawać tetracyklin (np. doksycykliny – zwykle antybiotyku pierwszego wyboru w leczeniu boreliozy). Niektóre źródła sugerują profilaktyczną 10-dniową terapię amoksycyliną (Augumentin) do 72 h po ukłuciu przez kleszcza. Z drugiej strony jednak, z powodu braku wiarygodnych informacji na temat wpływu antybiotykoterapii na płód, te same źródła zaznaczają, że ryzyko ewentualnych powikłań poantybiotykowych (np. reakcji alergicznych na amoksycylinę) jest wyższe niż ryzyko rozwinięcia boreliozy po ukłuciu [5].

Mimo że nie udowodniono bezpośredniego wpływu boreliozy na rozwijający się płód, nie należy problemu lekceważyć. Borelioza, jak każda późno wykryta i leczona choroba, może być groźna. Może jednak być skutecznie leczona – również w okresie ciąży.

Literatura:

1. Lakos A., Solymosi N., Maternal Lyme borreliosis and pregnancy outcome, Int J Infect Dis. 2010 Jun, 14 (6): e494-8, doi: 10.1016/j.ijid.2009.07.019, epub 2009 Nov 18.
2. Mylonas I., Borreliosis during pregnancy: a risk for the unborn child?, Vector Borne Zoonotic Dis. 2011 Jul, 11 (7): 891–898, doi: 10.1089/vbz.2010.0102, epub 2010 Oct 6.
3. Leslein N., Pregnancy and Lyme Disease, Proceedings in Obstetrics and Gynecology 2010 Apr, 1 (1): 12.
4. Strobino B.A., Williams C.L., Abid S., Chalson R., Spierling P., Lyme disease and pregnancy outcome: a prospective study of two thousand prenatal patients, Am J Obstet Gynecol. 1993 Aug, 169 (2 Pt 1): 367–374.
5. Warshafsky S., Lee D.H., Francois L.K., Nowakowski J., Nadelman R.B., Wormser G.P., Efficacy of antibiotic prophylaxis for the prevention of Lyme disease: an updated systematic review and meta-analysis, J Antimicrob Chemother. 2010 Jun, 65 (6): 1137–1344, doi: 10.1093/jac/dkq097, epub 2010 Apr 9.