Postacie i objawy boreliozy

Borelioza jest chorobą wieloukładową, która może prowadzić do wystąpienia zróżnicowanych objawów dermatologicznych, reumatologicznych, neurologicznych i kardiologicznych.

Przebieg kliniczny boreliozy z Lyme jest zazwyczaj podzielony na następujące stadia: wczesne zlokalizowane, wczesne rozsiane, późne. Warto podkreślić, że nie wszystkie zakażenia przebiegają jednakowo, a stadia nie zawsze występują kolejno po sobie.

Stadia boreliozy

1. Wczesne (ostre) zlokalizowane – najczęściej manifestuje się poprzez rumień wędrujący. Ogólne objawy, takie jak złe samopoczucie, ból stawów i mięśni, mogą wystąpić od kilku dni do kilku tygodni po zakażeniu przez bakterię Borrelia  burgdorferi.
2. Wczesne rozsiane – zakażenie może rozwijać się od kilku tygodni do miesięcy po ukłuciu przez kleszcza, dotykając głównie układu nerwowego (neuroborelioza), układu kostno-stawowego, serca i narządu wzroku.
3. Późne – w rzadkich przypadkach, po upływie miesięcy lub lat po zakażeniu, może pojawić się późna lub przewlekła manifestacja z zajęciem skóry, układu nerwowego i układu kostno-stawowego.

Objawy boreliozy

Objawy towarzyszące boreliozie można podzielić na kilka kategorii:

• grypopodobne objawy ogólne, zwykle towarzyszące rumieniowi, tj. podwyższona temperatura, bóle głowy
• zmiany skórne
• zmiany w układzie ruchu (m.in. zapalenie stawów, zapalenie kaletek maziowych lub ścięgien)
• zmiany w układzie sercowo-naczyniowym
• zmiany w układzie nerwowym (neuroborelioza)

Rumień wędrujący – najbardziej znany objaw boreliozy

Rumień wędrujący to najczęstszy i najbardziej charakterystyczny objaw boreliozy występujący u 60–80% chorych. Ujawnia się zwykle w ciągu 3–30 dni od ukłucia przez kleszcza w postaci plamistej, owalnej lub okrągłej zmiany skórnej o wyraźnie zaznaczonych brzegach. Początkowo jest to czerwona lub czerwonosinawa plamka bądź grudka, która szybko powiększa się ku obwodowi, przekraczając umowną granicę 5 cm. Najczęściej występuje z centralnym przejaśnieniem, jednak może być też zabarwiona jednolicie. Zwykle jest niebolesna i nieswędząca.

Należy pamiętać, że nie każde zaczerwienienie pojawiające się na skórze po ukłuciu przez kleszcza jest rumieniem wędrującym. Może to być również reakcja alergiczna.

Neuroborelioza – zmiany w układzie nerwowym

Objawy ze strony układu nerwowego, zaraz po zmianach skórnych, są najczęstszą manifestacją boreliozy i mogą towarzyszyć rumieniowi wędrującemu. W przypadku zmian w układzie nerwowym towarzyszących zakażeniom krętkami Borrelia charakterystyczne jest równoczesne lub stopniowe zajęcie różnych poziomów ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

Zmiany te obejmują:

• limfocytowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• porażenie nerwów czaszkowych (w szczególności jedno- lub obustronne nerwu VII – twarzowego)
• zapalenie korzeni nerwowych i nerwów obwodowych
• zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego

Zajęcie układu nerwowego może wystąpić zarówno we wczesnej, jak i późnej fazie boreliozy.