To już ostatnia część naszej serii wpisów o naukowcach, którzy przyczynili się do zrozumienia boreliozy i neuroboreliozy. Zachęcamy do zapoznania się z trzema poprzednimi wpisami o wybitnych osobistościach: Willym Burgdorferze, Arvidzie Afzeliusie i Alfredzie Bannwarthie.
Kim byli Reiber i Lange
O Hansotto Reiberze i Peterze Langem należy wspomnieć w kontekście diagnostyki neuroinfekcji, zwłaszcza w związku z badaniami płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR). Bez nich trudno byłoby diagnozować neuroboreliozę. To naukowcy, którzy odegrali ważną rolę w rozwijaniu metodologii oceny PMR, co ma zastosowanie w diagnostyce neuroinfekcji bakteryjnych i wirusowych.
Reiber i indeks białkowo-komórkowy
Profesor Hansotto Reiber jest niemieckim immunologiem, który wprowadził koncepcję indeksu białkowo-komórkowego w kontekście oceny PMR. Indeks ten opiera się na stosunku stężenia białek do liczby komórek w PMR. Zmiany w tym indeksie mogą wskazywać na obecność infekcji lub stanu zapalnego w obrębie opon mózgowo-rdzeniowych.
Lange i techniki immunologiczne i genetyczne
Profesor Peter Lange to naukowiec, który także zasłużył się w dziedzinie diagnostyki neuroinfekcji. Jego badania skupiały się na zastosowaniu metod immunologicznych, takich jak immunoblotting czy techniki PCR (reakcji łańcuchowej polimerazy), do wykrywania patogenów w PMR. Umożliwia to szybką identyfikację wirusów czy bakterii odpowiedzialnych za infekcję opon mózgowo-rdzeniowych.
Współczesna diagnostyka neuroinfekcji opiera się na kombinacji różnych metod, a kluczowym elementem tego procesu są badania PMR. Badanie składu chemicznego PMR przy użyciu takich technik jak spektrometria mas czy elektroforeza dostarcza istotnych informacji na temat pochodzenia infekcji. Ponadto technologie molekularne, np. PCR, pozwalają na szybką i precyzyjną identyfikację patogenów.
Diagram Reibera i Langego
W przypadku neuroinfekcji, w tym neuroboreliozy, dochodzi do produkcji przeciwciał w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). Mówimy wówczas o wewnątrzoponowej syntezie przeciwciał. Stwierdzenie takiej syntezy przeciwciał anty-Borrelia stanowi jedno z kryteriów rozpoznania neuroboreliozy.
Aby wyliczyć tzw. wskaźnik wewnątrzoponowej syntezy przeciwciał, należy oznaczyć specyficzne przeciwciała anty-Borrelia np. w klasie IgG oraz całkowite IgG i pokazać ich wzajemny stosunek w PMR i surowicy. Jeżeli stosunek ten jest większy w PMR, wskazuje to na wewnątrzoponową syntezę przeciwciał. Gdy w OUN zachodzi dodatkowa produkcja przeciwciał (np. w przebiegu stwardnienia rozsianego), wskaźnik PMR/surowica dla całkowitych immunoglobulin (CSQ całkowite IgG) wypada odpowiednio wysoko i nie może być użyty do obliczania produkcji swoistych przeciwciał w OUN. W takim przypadku należy posłużyć się wskaźnikiem PMR/surowica dla albumin (CSQAlb), ponieważ albuminy są produkowane wyłącznie w wątrobie i nigdy nie dochodzi do wewnątrzoponowej ich produkcji.
Podsumowując, na podstawie dyfuzji albumin do OUN można oszacować dyfuzję innych białek, m.in. przeciwciał. W przypadku nieswoistej syntezy przeciwciał pozwala to na oszacowanie np. całkowitego IgG w PMR bez IgG pochodzącego z nieswoistej syntezy. Całość da się zobrazować na empirycznym diagramie Reibera i Langego:
Na powyższym diagramie Reiber i Lange wyznaczyli empirycznie dwie linie:
- Linię pionową, która jest ruchoma, można ją przesuwać w lewo i w prawo w zależności od wieku pacjenta. Wartości na prawo od tej linii wskazują na zaburzenie bariery krew–mózg.
- Linię ukośną, która jest wykresem jednej z trzech empirycznie stworzonych funkcji w zależności od klasy przeciwciał:
W punkcie, w którym linia pionowa i ukośna się przecinają, wyznaczają nam kilka ważnych obszarów:
1 = zakres fizjologiczny
2 = dysfunkcja bariery krew–mózg
3 = dysfunkcja bariery krew–mózg oraz wewnątrzoponowa synteza
4 = wewnątrzoponowa synteza, ale brak dysfunkcji bariery krew–mózg
5 = błąd pomiarowy
Podsumowanie
Reiber i Lange, poprzez swoje badania, przyczynili się do ustanowienia standardów diagnostycznych i metod laboratoryjnych, które są obecnie szeroko stosowane w diagnostyce neuroinfekcji. Wkład tych uczonych pozwala na szybsze i bardziej precyzyjne postawienie diagnozy oraz skierowanie pacjentów na odpowiednie leczenie, co jest kluczowe dla skuteczności terapii w przypadku neuroinfekcji.